Aan de hand van de enquête is gekeken hoe belangrijk bepaalde competenties en waarden worden gevonden voor ambtelijk vakmanschap. Ook is onderzocht in hoeverre externe en interne factoren en ontwikkelingen druk uitoefenen op het vakmanschap van ambtenaren. Denk dan aan factoren als technologische vernieuwing of toenemende werkdruk. Tot slot is aan de respondenten gevraagd of het ontwikkelen en tonen van ambtelijk vakmanschap gestimuleerd word door leidinggevenden en organisatie.
Competenties voor ambtelijk vakmanschap
De competenties die volgens respondenten het meest belangrijk werden gevonden voor ambtelijk vakmanschap zijn: maatschappelijke gevoeligheid, verbinding met collega’s, analytisch en kritisch denken, en oog hebben voor uitvoerbaarheid. De meest belangrijk gevonden waarden zijn integer, rechtvaardig, rechtmatig, vakkundig en effectief.
Er is ook gekeken naar verschillen tussen leidinggevenden en niet-leidinggevenden. De mate van aandacht voor vakmanschap wordt door leidinggevenden hoger ingeschat dan door niet-leidinggevenden. Daaruit blijkt dat leidinggevenden de geboden ruimte voor vakmanschap en hun eigen rol daarin mogelijk overschatten.
Verschillen tussen domeinen
Er is ook een vergelijking gemaakt tussen de verschillende domeinen: beleid, uitvoering, toezicht en bedrijfsvoering. Deze vergelijking laat mooi zien hoe bepaalde onderdelen van ambtelijk vakmanschap kunnen verschillen per domein. Bijvoorbeeld: bij het domein beleid is maatschappelijke gevoeligheid belangrijker dan bij het domein bedrijfsvoering. Bij bedrijfsvoering worden juist verbinding met collega’s en organisatiegevoeligheid belangrijker gevonden. Dilemma’s komen vooral voor bij beleid en inspectie en minder bij bedrijfsvoering en uitvoering.
Ruimte voor ambtelijk vakmanschap
In het domein beleid is men veel positiever over de ruimte en veiligheid om tegenspraak te geven. Het vinden van oplossingen in lastige situaties wordt bij de domeinen beleid en bedrijfsvoering als positief ervaren.
Opvallend, tot slot, is ook dat juist inspectie en uitvoering aangeven dat zaken richting de politiek mooier worden voorgesteld dan zij zijn. Haalbaarheid en betaalbaarheid van beleid worden volgens hen niet altijd goed ingeschat.
Onderzoeksverslag ‘Veeleisende Omgeving, Veelzijdige Ambtenaar?’
Dit onderzoek ‘Veeleisende Omgeving, Veelzijdige Ambtenaar? Inhoud, context en belang van ambtelijk vakmanschap in de ogen van Rijksambtenaren.’ is mogelijk gemaakt door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en ondersteund door ICTU. Analyse en rapportage door de auteurs is uitgevoerd vanuit een samenwerking tussen de Ien Dales Leerstoel van Stichting CAOP en de Universiteit Leiden, Instituut Bestuurskunde, Faculty of Governance and Global Affairs (FGGA). Lees het hele onderzoek hieronder.
