Een sociaal veilige werkomgeving is een omgeving waarin professionals respectvol met elkaar omgaan, zichzelf kunnen zijn, fouten mogen maken en hun vakmanschap optimaal kunnen inbrengen in hun betekenisvolle werk. Een werkomgeving ook waarin het open gesprek gevoerd wordt, er wederzijds vertrouwen is en waarin conflicten op een goede manier gezamenlijk worden opgelost.

Onveilige situaties veilig maken

Onveilige situaties moeten op een veilige manier besproken kunnen worden. Wanneer mensen zich onveilig voelen, heeft dat een effect op het team, een afdeling of de gehele organisatie. Een sociaal veilige werkomgeving is verbonden aan allerlei positieve uitkomsten op het werk, zoals meer motivatie en bevlogenheid van individuele medewerkers en bevordering van het leervermogen van individuen, teams en de organisatie als geheel. Sociale veiligheid kan worden geborgd door zowel preventief als repressief instrumenten in te zetten.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Een sociaal veilige werkomgeving vraagt om goed werkgever- en werknemerschap. Werkgever en werknemer zijn zich bewust van hun gezamenlijke verantwoordelijkheid om een bijdrage te (moeten) leveren aan een sociaal veilige werkomgeving. Het vraagt kennis en skills in weerbaarheid van medewerkers en ethisch leiderschap bij leidinggevenden.

Onze visie is dat er alleen sprake kan zijn van een sociaal veilige werkomgeving als de organisatie de infrastructuur zowel preventief en repressief op orde heeft, sleutelactoren verbonden zijn en investeert in (preventief) conflictmanagement.

Welke ontwikkelingen kun je verwachten?

Invloeden op macro niveau beïnvloeden de (arbeids)verhoudingen in organisaties. Actualiteiten zoals COVID-19, Black Lives Matter en de opkomst van populisme beïnvloeden hoe mensen werken, wat de positie is van bepaalde werknemersgroepen en hoe de omgangsvormen zijn tot elkaar. Ons programmaplan is geen statisch document, het houdt rekening met actualiteiten die van invloed zijn op sociale veiligheid binnen organisaties.

Wat doet het CAOP?

Het bevorderen van sociale veiligheid is niet eendimensionaal. Het is per organisatie afhankelijk waar behoefte aan is. Daarnaast kun je vanuit preventie tot aan repressie sociale veiligheid bevorderen. Dit betreft een gehele keten van mogelijkheden. Denk aan:

• de inrichting van een extern meldpunt
• de inzet van een extern vertrouwenspersoon
• het organiseren van bewustwordingssessies met de inzet van de Group Decision Room
• de focus op ethisch leiderschap
• een cultuuranalyse of onderzoek
• het ondersteunen van een onafhankelijke en externe commissie

Het CAOP is bij uitstek een verbinder en kan zowel een individu, collectief, afdeling of gehele organisatie adviseren en begeleiden op dit thema.

Als professional wil je invulling kunnen geven aan je betekenisvolle werk. Een fysiek veilige en gezonde werkomgeving klinkt hiervoor als een vanzelfsprekende randvoorwaarde. Toch is dat in de praktijk niet altijd het geval. Mensen worden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen, moeten werken met risicovolle apparatuur en overschrijden de wettelijke arbeidstijden.

Naast de wettelijke eisen voor de naleving van Arbowetgeving, is een veilige en gezonde werkomgeving ook cruciaal voor het aantrekken en behouden van talentvolle medewerkers en een uiting van goed werkgeverschap. Ook de werknemer heeft hierin een verantwoordelijkheid door tijdig (vermeende) misstanden te melden.

Door aandacht te besteden aan de fysieke veiligheid van de werkomgeving kunnen werkgevers en werkenden er met elkaar voor zorgen dat zij veilig en gezond hun betekenisvolle werk kunnen blijven uitoefenen.

Welke ontwikkelingen kun je verwachten?

Er hebben zich de laatste jaren diverse incidenten voorgedaan met het werken met gevaarlijke stoffen, bijvoorbeeld asbest en Chroom-6. Dat vraagt niet alleen om passend optreden, maar ook om het voorkomen van herhaling. Fysieke veiligheid is verweven met sociale veiligheid. Mensen maken een fysiek onveilige werkomgeving pas bespreekbaar als zij zich sociaal veilig voelen om het bespreekbaar te maken of te melden.

Wat doet het CAOP?

Onze focus ligt op het ondersteunen van werknemers en werkgevers bij het creëren van veilige werkomgevingen waarin organisaties en hun werkenden optimaal kunnen functioneren en presteren. Een selectie uit onze dienstverlening:

• Adviseren over naleving Arbowetgeving en -voorschriften en over verbetering arbeidsomstandigheden
• Adviseren over aanpak ter bestrijding van agressie-incidenten
• Adviseren en ondersteunen in de uitvoer van RI&E’s
• Uitvoeren risicoanalyses
• Uitvoeren van een stappenplan waarmee je een veilige werkomgeving creëert
• Adviseren, begeleiden en ondersteunen van speciale commissies die onderzoek doen naar veilig en gezond werken

Het goede kunnen doen, ook als er niemand kijkt. Dát is het uiteindelijke doel dat het CAOP voor elk individu van de organisatie wenst. Wij gunnen mensen een goed geweten en een werkend bestaan zonder onnodige slapeloze nachten als gevolg van onmogelijke dilemma’s. Integriteit in de vezels krijgen, niet in de regels. Het gaat altijd zowel om individueel handelen en gedrag, als om collectief handelen en omgangsvormen. Goede en professionele omgangsvormen zijn het fundament onder een gezond opererende organisatie.

Welke ontwikkelingen kun je verwachten?

Een belangrijk kenmerk van integriteit is dat het tijd-, plaats- en context gebonden is. Wat tien jaar geleden volstrekt normaal was, is dat nu niet meer. Dat betekent dat veranderingen zoals de omgang met big data, het hybride werken, de vervagende scheidslijnen tussen werk en privé en individualisering van invloed zijn op het begrip integriteit en integriteitsmanagement. Door de veranderende omgeving ontstaan er nieuwe typen integriteitsdilemma’s waar beleidsmatig nog niet altijd een antwoord op is gevonden.

Wat doet het CAOP?

Wij adviseren en ondersteunen organisaties om te gaan met een veranderende omgeving en helpen om dit te vertalen naar de praktijk. We helpen organisaties, bestuurders, leidinggevenden en medewerkers door het hele land om hun integriteitsinfrastructuur te verbeteren, het integriteitsbewustzijn te verhogen en integriteit en sociale veiligheid te borgen in hun organisatie.

Wij bieden organisaties maatwerkdienstverlening met de nadruk op verschillende facetten:

• Advies en begeleiding rondom de inrichting van de integriteitsinfrastructuur en het borgen van integriteit en sociale veiligheid
• Basis- en vervolgopleidingen op het gebied van integriteit
• Verzorgen van maatwerkbijeenkomsten over integriteit en sociale veiligheid op het niveau van medewerkers, leidinggevenden, bestuurders en volksvertegenwoordigers
• Inzet van een externe en onafhankelijke vertrouwenspersoon
• Inzet van een externe en onafhankelijke ombudsfunctionaris en ondersteuning van een ombudsfunctionaris
• Opstellen van integriteitsregelingen, zoals gedragscode, meldregeling of klachtenregeling
• Uitvoeren van organisatiebrede integriteitsrisicoanalyses
• Inrichten en bemensen van onafhankelijke externe klachten- en integriteitscommissies
• Samenwerking met de Ien Dales Leerstoel

We ondersteunen ook verschillende integriteitscommissies en meldpunten integriteit.

Waar mensen samenwerken, zijn onderlinge wrijvingen en (potentiële) conflicten. Dat vindt op verschillende niveaus plaats. Van sociale partners tot bestuurders en van ondernemingsraden tot medewerkers onderling. Arbeidsconflicten  hebben een grote en negatieve impact op de werksfeer, het gevoel van veiligheid, de arbeidsproductiviteit en resulteren in een toenemend ziekteverzuim. En dat gaat ook ten koste van de mate waarin werkenden hun werk als betekenisvol ervaren. Bovendien vormen arbeidsconflicten een hoge kostenpost, zeker als het uitmondt in een juridische strijd.

Welke ontwikkelingen kun je verwachten?

Zowel de werkgever als de werknemer heeft een verantwoordelijkheid als het gaat om arbeidsverhoudingen en het omgaan met conflicten. Gezamenlijk werken aan een herstel van de arbeidsrelatie of aan de oplossing van conflicten. En daarmee de gang naar de rechtszaal voorkomen. Ook maatschappelijk is die trend al enige tijd zichtbaar. In de politiek, rechtspraak en wetenschap  wordt steeds vaker gekozen voor vormen van buitengerechtelijke oplossingen als mediation.

Wat doet het CAOP?

(Preventief) conflictmanagement maakt organisaties gezonder en productiever. Het is ook een voorwaarde voor betekenisvol werk en levert uiteindelijk ook geld op. Wij ondersteunen op diverse manieren door een constructieve dialoog te begeleiden op verschillende niveaus. Wij verbinden en adviseren, maar faciliteren ook (preventief) conflictmanagement. Verder bieden we verschillende vormen van interventie bij (hoog oplopende) conflicten:

• Trainingen en opleidingen rond de conflictvaardige organisatie
• Mediation, bemiddeling en procesbegeleiding bij moeizame en conflictueuze arbeidsverhoudingen tussen collega’s, werkgever, bestuurder en ondernemingsraad
• Onderzoek naar klachten over ongewenst gedrag, integriteitsschendingen en fysieke en psycho-sociale klachten
• Juridisch advies en inzet geschillenadviescommissies bij juridische geschillen