Het doel van het onderzoek is om werkgevers in de sector te helpen om startende leraren een aantrekkelijke werkomgeving te bieden. CAOP-onderzoekers Nynke van Miltenburg, Michiel van Rijn en Julia Marthaler zijn aan de slag gegaan met een literatuurstudie, een verkennende enquête en interviews. De verkennende enquête is ingevuld door 164 jonge starters (jonger dan 30 jaar met maximaal drie jaar werkervaring) en 89 leidinggevenden. Aan de interviews namen 23 jonge starters, negen schoolleiders, vijf hrm’ers, één vertegenwoordiger van een invalpool en twee vertegenwoordigers van uitzendbureaus/zzp-platforms deel.

Startende leraren zijn intrinsiek gemotiveerd

Uit het onderzoek blijkt dat startende leraren veel van hun beroep houden. Ze zijn intrinsiek gemotiveerd en krijgen energie van hun vak. De geïnterviewde starters werken met veel plezier als leraar en willen dat ook graag blijven doen. Een deel van de starters vindt de eerste jaren uitdagend. Dat komt vooral door de hoge ervaren werkdruk, grote verantwoordelijkheid, aandacht voor (zorg)leerlingen, werkdruk, strakke roosters en de taken die naast het lesgeven er nog bijkomen. Hetty de Jong, als adviseur verbonden aan het Arbeidsmarktplatform PO, legt uit: ‘De relatieve onervarenheid zorgt ervoor dat startende leraren meer tijd nodig hebben voor (administratieve) taken dan ervaren leerkrachten. Ook de onbekendheid met de (school)organisatie en de gang van zaken zorgt voor aanvullende drukte.’

Volgens de onderzoekers is het belangrijk dat leidinggevenden overwegen om startende werknemers te ontlasten van extra taken naast het lesgeven. Maar het is ook belangrijk dat ze volledig deelnemen als collega en inspraak hebben in beslissingen. Sommige starters vinden het juist fijn om extra taken op zich te nemen. Volgens onderzoeker Nynke van Miltenburg is elke starter anders. ‘Over het algemeen vinden starters het contact met ouders bijvoorbeeld nog lastig, maar sommige starters die we spraken hebben daar juist helemaal geen moeite mee. Het is belangrijk om met de starters in gesprek te gaan en individueel te bespreken wat zij nodig hebben’

De Jong vult aan: ‘Het bieden van maatwerkoplossingen zodat de organisatie beter tegemoetkomt aan de wensen en behoeften van jonge starters is belangrijk. Maatwerk is wel gebonden aan uitgangspunten. Deze uitgangspunten staan ook in de rapportage benoemd’.

Jonge starters hebben behoefte aan langetermijnperspectief

Wat opvalt is dat startende leraren niet kiezen voor het beroep om het geld. Wel verwachten ze dat salaris(groei) en carrièremogelijkheden op de lange termijn belangrijker voor ze worden. De huidige generatie starters is ambitieus en heeft behoefte aan een langetermijnperspectief. ‘Een deel van de jonge starters ziet veel mogelijkheden om zich als leraar te blijven ontwikkelen op de lange termijn’, legt van Miltenburg uit. ‘Als leraar kan je je bijvoorbeeld specialiseren of nieuwe taken en rollen op je nemen.

Werk-privébalans en goede werksfeer

Sommige starters vinden het lastig om een goede balans te vinden tussen werk en privé. Ze willen flexibel zijn en hebben soms moeite met het strakke ritme en de vaste vakantieperiodes van het po.

Een goede sfeer op de werkvloer is voor startende leraren ook erg belangrijk. Het speelt een rol bij hun keuze voor een werkgever en draagt bij aan werkgeluk. Wanneer een team niet voldoet aan de behoeften van de starter, kan dit leiden tot uitstroom.

Aanbevelingen voor een aantrekkelijke werkomgeving

Uit het onderzoek blijkt dat schoolorganisaties startende leraren kunnen behouden door een aantrekkelijke werkomgeving te bieden, maar ook door ze te stimuleren om zich verder te ontwikkelen binnen het beroep. De onderzoekers doen een aantal aanbevelingen voor schoolbesturen en regio’s:

Creëer passende werkplekken: Zorg voor een vangnet en probeer startende leraren niet meteen voor de moeilijkste klassen te plaatsen. Soms wil een jonge starter juist een uitdaging aangaan, maar ontbreekt het ze aan voldoende kennis over wat ze te wachten staat. Het temperen van ambities kan dan van belang zijn. Met goede ondersteuning kan een starter de uitdaging wellicht wel aan. Ga daarom met ze in gesprek over wat bij ze past en waar ze zich comfortabel bij voelen.

Bied goede begeleiding: Starters hebben behoefte aan begeleiding op verschillende niveaus. Niet alleen van leidinggevenden en collega’s, maar ook van externe begeleiders. Het stimuleren van ervaringsuitwisseling via netwerken en intervisiesessies buiten de eigen organisaties om kan hierbij ook helpen.

Flexibiliteit en loopbaanperspectief: Flexibele werkschema’s en duidelijke loopbaanpaden zijn van belang om starters aan te trekken en te behouden. Werkgevers kunnen inzicht bieden in mogelijke groeitrajecten binnen het beroep van leraar en flexibele opties overwegen om een goede werk-privébalans te bevorderen.

Meer Informatie?

Wil je meer weten over de wensen en behoeften van startende leraren in het primair onderwijs en wat je kunt doen om hen te behouden? Met de knop hieronder kun je het hele onderzoeksrapport lezen. Ben je benieuwd naar de belangrijkste uitkomsten uit het onderzoek en aanbevelingen aan schoolorganisaties en regio’s en leidinggevenden en het team? Bekijk hier de visual.

Wil je hier meer over weten?

Wil je meer informatie over het onderzoek? Neem dan contact op met Nynke van Miltenburg of Hetty de Jong.