Nieuws

Theaterstuk ‘Mag ik je kussen’ toont de belevingswereld van de zorgmedewerker

14 maart 2023

Hoe ziet onze toekomst er straks uit met een tekort aan zorgmedewerkers? En voor welke moeilijke keuzes komen we dan te staan, als zorgprofessionals en familieleden? Daarover gaat theatervoorstelling 'Mag ik je kussen?' van Theatermakers Radio Kootwijk (TMRK), gemaakt in opdracht van A+O VVT, (het A&O-fonds voor de sector verzorging, verpleging en thuiszorg) en met steun van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

‘Een theatervoorstelling met zes topacteurs, muziek, multimediatechnieken en een prachtig decor. Spraakmakend en een hart onder de riem tegelijk.’ Zo staat het beschreven op de website VVT werkt aan morgen. CAOP’er en fondsmanager van A+O VVT Susanne Bruijns vertelt over de noodzaak van het toneelstuk. Wanneer er geen nieuwe zorgverleners bijkomen, maar het zorgpersoneel het ook niet nóg drukker mag krijgen, wat doe je dan?

In gesprek over het tekort aan zorgmedewerkers

In juni 2021 startte het bestuur van A+O VVT het gesprek over de speerpunten voor het activiteitenprogramma ‘Over morgen’, dat is opgezet met subsidie uit de Maatwerkregeling Duurzame Inzetbaarheid en Eerder Uittreden (MDIEU). Een belangrijk uitgangspunt was dat de werkdruk ondanks de toenemende zorgvraag voor de medewerkers niet mocht stijgen. Dit betekende ook dat het werk anders moest. Het bestuur wilde graag het thema van het zorgtekort bespreken met de mensen die dagelijks in de zorg werken, zodat de medewerkers zich bewust worden van wat er op hen afkomt en er een dialoog kan ontstaan. Het idee was om ervaringen op te halen op een manier die niet te zwaar was. Vanuit daar ontstond het concept van een theatervoorstelling: een interactief programma waar ze ervaringen en gesprekken aan konden koppelen. ‘Want dat we het samen moeten doen met de medewerkers staat vast,’ legt Susanne uit. Het gesprek wordt ook gevoerd met burgers: wat gaat u doen als u oud wordt? Hoe regelt u dat thuis?

Daarnaast is het programma ‘Over morgen’ ook bedoeld voor bestuurders en HRM-professionals. Er is gekozen voor een breed activiteitenprogramma waarbij (zorg)organisaties zelf uit het aanbod kunnen kiezen. Maar alle activiteiten draaien om dat ene thema: de zorgvraag stijgt en er komen niet méér medewerkers bij.

Belevingswereld vol dilemma’s

Het theaterstuk is een eerlijke en uitdagende voorstelling geworden over de toekomst van de zorg. Geen ‘educatief’ stuk, maar een verhaal dat de bezoeker meeneemt in de actuele belevingswereld van zorgmedewerkers, cliënten, mantelzorgers en hun dilemma’s. Wat doet het met je zorghart als je moeilijke keuzes moet maken? De voorstelling ging op 2 februari 2023 in première. ‘Veel mensen hielden het daar niet droog,’ vertelt Susanne. ‘Je ziet de machteloosheid en de opoffering van zorgverleners en mantelzorgers. Je ziet in eerste instantie de boosheid van een familielid naast de inzet van de zorgverleners. Later ook de enorme waardering. Toen het afgelopen was, zeiden de mensen: eigenlijk zouden we dit de politiek en de beleidsmakers moeten laten zien.’

Maar dat zit voorlopig nog niet in de pijplijn. De eerste stap is bewustwording van het probleem. Daarnaast is het ook een uitje voor zorgmedewerkers: ze rijden met bussen naar theaters om de voorstelling te bekijken. Collega’s bekijken samen de voorstelling en gaan daarna in gesprek over het stuk. Het verhaal spreekt alle lagen van de zorg aan. De huishoudelijke hulp, de verzorgende, de wijkverpleegkundige, de arts; er zit voor iedereen wel wat in.

‘Na de voorstelling start een begeleide dialoog. De hoop is dat in zorginstellingen bestuurders, managers, HR- en zorgmedewerkers met elkaar gaan praten over wat ze te wachten staat en hoe ze het gaan doen. Dat medewerkers hun eigen grenzen beter weten en aangeven – ‘ik hóef niet te werken met een zere knie’ – en dat ze samen tot innovaties komen.’ In een volgend programma focust A+O VVT zich dan verder op het ‘hoe’. Ze willen deze zomer samen met zorgverleners en het bestuur een nieuw activiteitenprogramma bouwen.

Trots op snelle acties

Susanne is ontzettend blij met de voorstelling, die nog tot eind februari 2024 zal spelen. ‘Het idee ontstond in juni 2021, een jaar later kregen we subsidie, en weer een half jaar later was de première van de voorstelling. Dat is ontzettend snel gegaan, iedereen heeft heel hard gewerkt. Bij de première stond men echt te glimmen, dat was mooi om te zien,’ vertelt ze. Het is een enorme prestatie. Ook de betrokkenheid van de toneelspelers is bijzonder. Vanuit het CAOP is er eerder samengewerkt met deze theatermakers, dus het vertrouwen was er. Susanne benadrukt het goede netwerk van het CAOP, dat ingezet wordt om de juiste partners te verbinden en uit te nodigen. ‘Het ministerie van Sociale Zaken wil met het hele team naar de voorstelling komen.’ Maar uiteindelijk gaat het om de boodschap van het theaterstuk zelf: zorg voor elkaar, jullie zijn een team – ook thuis.