De knelpunten die het lerarentekort veroorzaken, zijn waarschijnlijk niet voor elk tekortvak hetzelfde. Een specifieke onderbouwing hiervan ontbrak alleen. Samen met MOOZ en CentERdata heeft het CAOP dit onderzocht.
Niet één oorzaak voor lerarentekorten
Een belangrijke conclusie uit het onderzoek is dat er niet één oorzaak te benoemen is voor het ontstaan van de lerarentekorten bij de tekortvakken. Grofweg kan wel onderscheid gemaakt worden tussen knelpunten bij de bètavakken en de taalvakken. De bètavakken hebben het vooral moeilijk door de concurrentie met het bedrijfsleven. De beloningsachterstand van leraren ten opzichte van het bedrijfsleven speelt daarbij een rol.
Voor de taalvakken zit vooral het zwakke imago in de weg. Deze vakken worden door middelbare scholieren vaak gezien als ‘pretvak’, maar worden soms ook als ‘lastig’ ervaren. Taalleraren zijn ook eerder geneigd het onderwijs te verlaten dan leraren in andere tekortvakken. Ze hebben vaker het gevoel weinig gewaardeerd en gerespecteerd te worden.
Maatregelen om knelpunten te verminderen
Volgens de deelnemers aan het onderzoek zijn er verschillende maatregelen mogelijk om de knelpunten te verminderen. Veel maatregelen richten zich op het vergroten van het aanbod aan personeel, bijvoorbeeld via meer flexibele opleidingsmogelijkheden en aandacht voor het beroep bij scholieren en studenten. Maatregelen gericht op (het verlagen van) de vraag naar leraren, zijn minder populair.
Kijken we naar de impact van de opgehaalde maatregelen, dan blijkt een combinatie van maatregelen naar verwachting het meeste invloed te hebben op het verminderen van de lerarentekorten bij de tekortvakken. Vooral het stimuleren van zij-instroom en (het opleiden tot) een dubbele bevoegdheid hebben impact.
Suggesties beleid voor het terugdringen van het lerarentekort
Op basis van de conclusies uit het onderzoek doen de onderzoekers een aantal beleidssuggesties voor het terugdringen van het lerarentekort in de tekortvakken:
- Besteed meer aandacht aan beroep van leraar, zowel in het voortgezet onderwijs als het hoger onderwijs
- Stimuleer zij-instroom in het beroep
- Verken mogelijkheden voor maatwerk en flexibilisering lerarenopleiding
- Verken mogelijkheden voor dubbele bevoegdheid
- Nader onderzoek naar studie-uitval tijdens de lerarenopleiding
- Blijf investeren in de begeleiding van startende leraren
