De webinar kon vanwege coronamaatregelen deze keer niet in de studio van het CAOP plaatsvinden. Via Microsoft Teams ontstond desalniettemin een levendige discussie. Zeger van der Wal had voor de webinar twee gasten uitgenodigd: Pierre Heijnen, toezichthouder bij Amare en voormalig wethouder en Kamerlid, en Anne Mieke Zwaneveld, gemeentelijk ombudsman Rotterdam. Als basis van de webinar geldt de paper van Van der Wal, waarin hij zijn visie heeft uitgediept.
‘Vertrouwen in overheid daalt.’ ‘Steeds minder burgers geïnteresseerd in politiek.’ ‘Het gezag erodeert.’ Van der Wal leest dergelijke berichten de laatste jaren steeds vaker, maar volgens hem zijn ze niet waar. ‘Ik zie juist nieuwe typen politieke bewegingen, al dan niet populistisch, met leiders die zich als een actiegroep op specifieke issues richten. Hen wordt juist snel veel gezag gegund en verleend – dat ze soms even snel weer kwijtraken, omdat ze de verwachtingen niet kunnen waarmaken. Deze ontwikkeling is anders dan de protesten en rellen in de jaren 60 en 70. Die waren vanuit overtuiging en ideologie: je was socialist, communist, kapitalist. Nu zijn ze meer fluïde, mensen wisselen makkelijk tussen partijen, personen, stromingen. Het is de hedendaagse politieke dynamiek, en zeker niet alleen in Nederland.’
Gezagsturbulentie komt voor op allerlei niveaus
Zorgelijker vindt hij de grote assertiviteit van burgers, vooral geuit via sociale media. De expertise van instituties en ervaren ambtenaren wordt gehekeld, de autoriteit van de wetenschap betwijfeld. In het bijzonder de medische, getuige de coronacrisis. ‘Sommigen kennen meer gezag toe aan een dansleraar die ooit een promotietraject heeft geprobeerd dan aan gewaardeerde medische wetenschappers van een gezaghebbend instituut.’ Van der Wal constateert gezagsturbulentie op allerlei niveaus, ook binnen organisaties. ‘De nieuwe generatie mondige, hoogopgeleide kenniswerkers accepteert niet meer automatisch het gezag van hun manager. Ook dat moet deze eerst verdienen. Ik zie het bij mijn studenten: ze willen geraakt worden, meegenomen door een leidinggevende met een inspirerend verhaal.’