De Raadspersonen zijn per 1 maart 2020 aangesteld bij de Belastingdienst na de zogenoemde toeslagenaffaire. Medewerkers van de Belastingdienst kunnen bij de Raadspersonen op een laagdrempelige manier signalen afgeven over mogelijke onregelmatigheden en vermoedens van misstanden binnen de organisatie. Veel van de signalen die de Raadspersonen tot nu toe hebben ontvangen, gaan over de problematiek bij de uitvoering van de kinderopvangtoeslagen. In hun tussentijdse rapportage doen de Raadspersonen hier verslag van. Daarbij worden de ontvangen signalen zoveel mogelijk ongefilterd weergegeven.

Gebrek aan rugdekking

Uit de signalen blijkt dat medewerkers gebrek aan rugdekking ervaren. Veel melders vertellen dat ze hun signaal al eerder hebben afgegeven. Zij voelen zich niet gehoord en ervaren dat kritiek niet wordt gewaardeerd. De Raadspersonen beschouwen dit als problematisch, niet alleen voor de betrokken medewerkers, maar voor de hele organisatie. De Raadspersonen signaleren ook dat de organisatie onvoldoende ontvankelijk is voor signalen van de werkvloer en dat medewerkers beducht zijn signalen af te geven. Zij adviseren aandacht te hebben voor deze ‘onwenselijke situatie’ en te zorgen voor verbetering ‘omdat bij  gebrek  aan  intern  vertrouwen  de overheid ook niet naar behoren haar taak kan vervullen’.

Werken aan een open en inclusieve cultuur

In een reactie op de rapportage schrijven de staatssecretarissen Van Uffelen en Vijlbrief aan de Tweede Kamer dat ze aan het werk moeten, samen met de leidinggevenden bij de Belastingdienst. Ze willen zich verder inzetten voor een open en inclusieve cultuur, waarin medewerkers gewaardeerd worden en waarin ruimte is voor tegenspraak.

Betrokkenheid CAOP

De Raadspersonen zijn Tineke Splinter-Van Kan, oud-raadsheer in de Hoge Raad en Ton Hol, emeritus-hoogleraar encyclopedie van het recht en rechtsfilosofie. Het CAOP ondersteunt hen inhoudelijk en procesmatig. Medewerkers van de Belastingdienst die zich bij de Raadspersonen melden, worden te woord gestaan door een adviseur van het CAOP. Op basis van deze intake wordt besloten of de Raadspersonen de melding in behandeling nemen. Het CAOP verzorgt ook de verdere registratie van de melding en plant de gesprekken in. De CAOP-adviseur neemt deel aan deze gesprekken en adviseert de Raadspersonen over mogelijke opvolging van de melding. Ook heeft de CAOP-adviseur meegeschreven aan de tussentijdse rapportage.