In 2018 constateerde de commissie-Giebels dat de sociale veiligheid binnen Defensie ‘nog onvoldoende op orde’ is. De commissie adviseerde onder meer om een onafhankelijk meldpunt in te richten, het interne meldsysteem te vereenvoudigen en verder te professionaliseren, en maatregelen te nemen voor een cultuurverandering. Een deel van deze aanbevelingen heeft Defensie al opgevolgd. Zo is begin 2020 het Meldpunt Integriteit Defensie opgericht. Dit meldpunt wordt ondersteund door het CAOP. Ook worden het middenkader en startende leidinggevenden getraind met de gedragscode als basis. In 2021 werkt Defensie het beleid voor sociale veiligheid verder uit.
Verbeteringen 2021
Er wordt binnen Defensie gewerkt aan een integraal informatiesysteem voor veiligheid en risicomanagement. Omdat dit een meerjarig traject is, worden in de tussentijd de bestaande meld- en registratiesystemen verbeterd. In 2021 wordt een (tijdelijk) meld- en registratiesysteem in gebruik genomen voor vermoedens van misstanden, klachten en integriteitsschendingen. Verder is het de bedoeling dat klachten en integriteitsmeldingen sneller en beter worden opgepakt en dat ze vertrouwelijk worden behandeld. Daarom zet Defensie in 2021 ook in op de professionalisering van medewerkers in de keten van melding en behandeling.
Werkomgeving beïnvloedt de kwaliteit van werk
‘Teams waarin een sociaal veilige basis normaal is, presteren beter’, schrijft Defensie in de Rijksbegroting. De integriteitsexperts bij het CAOP onderschrijven dat. Sociale veiligheid is allesbepalend voor de kwaliteit van de organisatie en het raakt het functioneren van elke medewerker. In een sociaal veilige werkomgeving gaan professionals respectvol met elkaar om, ze kunnen zichzelf zijn, mogen fouten maken en ze kunnen hun vakmanschap optimaal inbrengen in hun werk. Professionals kunnen op elkaar vertrouwen en onveilige situaties op een veilige manier bespreken.
Andersom geldt: wanneer mensen zich onveilig voelen, heeft dat een effect op het team, de afdeling of de gehele organisatie. Het ziekteverzuim neemt toe, de productiviteit neemt af en mensen ervaren hun werk als minder waardevol en betekenisvol.
Verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers
In de visie van het CAOP kan er enkel sprake zijn van een sociaal veilige werkomgeving als de organisatie op alle vlakken integer is en investeert in (preventief) conflictmanagement. Werkgevers en werknemers zijn samen verantwoordelijk voor een veilige cultuur en leveren daar hun eigen bijdrage aan.
