Als ik betekenisvol werk bekijk vanuit het perspectief van de ontvanger, stel ik mezelf de vraag of ik een bijdrage lever aan goed onderwijs, goed onderzoek, goede oplossingen voor maatschappelijke vragen, aan goede zorg. Help ik iemand of een organisatie om wezenlijke vragen te stellen én te beantwoorden? Levert mijn werk een bijdrage aan een mooiere wereld waarin ik zelf wil wonen? Vragen die prikkelen en inspireren. Het antwoord is in veel gevallen aan de ander.
Betekenisvol werk op een andere manier
Door het boek ‘Filosofie voor een weergaloos leven’ van Lammert Kamphuis, maakte ik kennis met een andere, verrassende manier om betekenis te geven aan werk. Ditmaal niet vanuit het perspectief van de ontvanger, maar vanuit het perspectief van degene die werkt. Kamphuis haalt in zijn boek historicus en cultuurfilosoof Johan Huizinga aan, die de mens karakteriseert als homo ludens, de spelende mens. Juist de dingen die niet nuttig zijn, geven het leven betekenis, volgens Huizinga. Dat kunnen we goed gebruiken in een wereld waar de druk op toegevoegde waarde leveren en kostenefficiëntie groot is. Kamphuis doet daarom de oproep om te spelen in het werk. Spelen als communicatiemiddel, om vastzittende patronen los te weken, om creatieve gedachten op te roepen, om vernieuwing en vooruitgang te stimuleren.
Een paar ideeën voor meer spel in het werk
Spelen is iets onverwachts doen, waarmee je mensen verrast. Waaraan kun je dan denken?
- Spreek met een paar collega’s bepaald jargon af dat je tijdens een bijeenkomst juist wel of niet gebruikt.
- Geef tijdens een teamoverleg iedereen een geheim opdrachtkaartje. Daar staat bijvoorbeeld op: ‘Geef tijdens dit overleg 3 keer een compliment’, of ‘Stel 2 keer een vraag en bied aan om iemand te helpen’. Je kunt er ook een paar speciale kaartjes tussen doen om het speelser te maken, zoals: ‘Laat een ander het woord’ struisvogel’ zeggen’ of: ‘Wissel van pen met degene die links van je zit zonder dat iemand het ziet’. Aan het einde van het teamoverleg vertelt iedereen zijn opdracht en degene die het gelukt is de opdracht (onopvallend!) uit te voeren, krijgt een prijs.
- Verplaats het meubilair in een setting waarin iedereen altijd op een vaste plaats zit. Of ga op de plek van een ander zitten, zodat een sneeuwbaleffect ontstaat. Maak hierover wel afspraken met collega’s, om irritaties te voorkomen.
- Beleg een sessie in de Week van de werkstress. Laat deze op het moment suprême niet doorgaan, zodat de aanwezigen een blok ‘vrije tijd’ krijgen.
- Wissel tijdens een werkoverleg een keer van plek. Of nodig een gesprekspartner uit om een rondje te lopen in plaats van aan een vergadertafel te overleggen.
- Als je mensen op de hoogte wilt stellen van een verandering, maak er dan een raadsel van en geef hints. Bijvoorbeeld: ‘Raad het nieuwe wifi-wachtwoord’. Degene die als eerste het netwerk weet te gebruiken, wint een prijs. Daarna maak je het wachtwoord bekend.
- Wil je minder mailverkeer in je team en meer face-to-facegesprekken? Speel dan de kantoorversie van het moordspel. Iedereen in het team krijgt een naam van een teamgenoot op een kaartje. Als degene wiens naam jij hebt getrokken jou een mail stuurt, win je en krijg je het kaartje van degene die jou mailde. De mailer is dan af. Nu moet je proberen een mail te krijgen van de collega op het nieuwe kaartje. Net zolang tot iedereen af is.
Je kunt zelf vast wel meer dingen bedenken. Buig je er samen met collega’s over. Geef je creativiteit de ruimte en ontdek de spelende mens in jezelf.
Wat het kan opleveren
Vind je dit misschien wat ongemakkelijk? Bedenk dan dat het ook veel kan opleveren om een keer iets onverwachts te doen. Je kunt op nieuwe ideeën komen, nieuwe manieren vinden om je werk te doen of zelfs geïnspireerd worden om een nieuwe richting in te slaan. Dat kan nieuwe betekenis geven aan je werk of loopbaan en meer werkplezier opleveren. Door het spel kunnen ook onverwachte verbindingen ontstaan met collega’s en opdrachtgevers. Dat kan leiden tot een nieuwe samenwerking of nieuwe manieren om iets te betekenen voor de ander. En zo ben je weer terug bij het betekenisvol werk voor de ontvanger, waar deze blog mee begon.
Joke Dekker, adviseur CAOP
