Bodycams in de zorg: wel of geen goed idee?

Voor de bijeenkomst was Sander Flight uitgenodigd. Hij is onderzoeker en adviseur op het gebied van veiligheid en criminaliteit en heeft zich gespecialiseerd in cameratoezicht. Zijn eerste reactie op de vraag of bodycams in de zorg agressie voorkomt: ‘Nee, dat moet je niet willen. Het is een andere wereld dan bij de politie en heeft een andere cultuur.’ Maar de vraag had hem wel aan het denken gezet. Hij ging op onderzoek uit.

In het buitenland wordt getest met bodycams in de zorg

Tot zijn verrassing kwam hij erachter dat in het buitenland al getest wordt met bodycams in de zorg. Zo draagt het ambulancepersoneel in Londen bodycams en dat levert goede resultaten op. Niet alleen omdat er minder agressie optreedt als de camera’s aan staan, maar ook om bewijs te verzamelen en inzicht te krijgen in de omgeving waar een slachtoffer wordt aangetroffen. Sander Flight denkt dan ook dat voor sommige beroepen in de zorg bodycams echt het verschil kunnen maken: ‘het beveiligingspersoneel in de zorg krijgt steeds meer te maken met agressie. Het lijkt een kwestie van tijd totdat zij ook uitgerust worden met bodycams. En dat is ook wel logisch eigenlijk.’

Ook bij GGZ-instellingen is er (in het buitenland) getest met bodycams om agressie tegen medewerkers te voorkomen en om als studiemateriaal in te zetten. ‘Opvallend resultaat uit het onderzoek is dat zowel het personeel als de patiënten zelf zich veiliger wanen. De regels worden beter toegepast als je weet dat de camera aan staat’, zo geeft Sander Flight aan. ‘Dat is interessant. Er zijn blijkbaar ook in de zorg plekken en situaties waarin bodycams aantoonbaar goed werken. Voor medewerkersveiligheid, maar ook voor patiënten, cliënten en hun bezoekers.’

Drie pijlers om bodycams toe te passen

Sander Flight heeft na zijn onderzoek naar bodycams geconcludeerd dat er drie pijlers zijn om ze succesvol toe te passen:

1. Technologie; de techniek moet in orde zijn en het personeel moet weten hoe het werkt
2. Richtlijnen; de (privacy)regels rond het toepassen van bodycams moeten helder zijn, maar denk ook aan richtlijnen over wanneer het dragen van een bodycam verplicht of vrijwillig is, er altijd opnames worden gemaakt of handmatig opgenomen moet worden en wie er toegang heeft tot de opgenomen beelden
3. Context; spreek goed af waar en wanneer je bodycams toepast

Voor de politie is het toepassen van bodycams inmiddels helder volgens de bovenstaande pijlers. In de infographic hieronder zie je hoe die pijlers bij de politie terugkomen.

Wel of geen bodycams in de zorg?

De drie pijlers zijn ook te organiseren in de zorg, maar het is geen garantie dat bodycams in de zorg agressie verlagen. Dat heeft met meerdere factoren te maken. ‘In Duitsland, vlak over de grens bij Nederland zelfs, ging de politie ook in de weer met bodycams. Het werd daar echter geen succes. Sterker nog: er werd zelfs een toename aan agressie tegen de politie geconstateerd!’ Dat had overigens te maken met de formele houding die de politie plotseling aannam als een agent aankondigde de bodycam aan te zetten. Het was voor de politie daarnaast een te grote cultuurverandering.  Het succes van de bodycam kan dus ook nog lokaal verschillen. Voorzichtigheid is nodig en er zijn geen garanties op voorhand.

Sander Flight adviseert om klein te beginnen: ‘de app Veilig Huisbezoek leent zich uitstekend voor de inzet van bodycams. Op dit moment kun je met de app vooraf de risico’s van een bezoek inschatten door voorafgaand aan een bezoek een vragenlijst in te vullen. Je krijgt vervolgens een advies om voorzorgsmaatregelen te treffen. Het toevoegen van de functionaliteit van de bodycam zou de app sterker maken en voor meer veiligheid zorgen. Als je bijvoorbeeld in je eentje in een ambulante setting naar cliënten toe moet, waarvan iedereen weet dat er snel agressie kan ontstaan, ga je daar alleen heen met een bodycam. Het thuisfront kijkt met je mee, waardoor het veiliger wordt om dergelijke cliënten alleen te bezoeken.’